Μ. ΓΙΑΝΝΑΚΑΚΗ
,ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΗ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ,
Ε.Δ.ΒΟΓΙΑΤΖΑΚΗΣ ΣΥΝΤ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΜΥΚΟΒΑΚΤΗΡΙΔΙΩΝ ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ»
Το 2015, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) ανακοίνωσε τη
στρατηγική του για το τέλος της Φυματίωσης, με φιλόδοξους στόχους:
α) τη μείωση κατά 95% των θανάτων από Φυματίωση (TB) (σε
σύγκριση με το 2015)
β) τη μείωση κατά 90% της συχνότητας εμφάνισης Φυματίωσης
(10 περιπτώσεις ανά 100. 000)
γ) και την έλλειψη των καταστροφικών δαπανών ,λόγω
φυματίωσης ,από όλες τις οικογένειες , και όλα αυτά μέχρι το έτος 2035.
Για να θεωρηθεί ότι μπορούν να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι,
ο ΠΟΥ ανέμενε μείωση της επίπτωσης της Φυματίωσης κατά 10% ετησίως έως το 2025
και 17% ετησίως από το 2025 έως το 2035. Ωστόσο , σύμφωνα με την τελευταία
έκθεση του WHO, τα εκτιμώμενα κρούσματα Φυματίωσης έχουν αυξηθεί κατά 20%, από
8,6 εκατομμύρια το 2012 σε 10,4 εκατομμύρια το 2016, ενώ οι ασθενείς που έχουν
εντοπιστεί με MDR-TB αυξήθηκαν κατά 80%, από 83.715 σε 153.119. Ο αριθμός των
εκτιμώμενων νέων ασθενών με MDR / RR-TB (TB ανθεκτική στη ριφαμπικίνη) το 2016
είναι σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερος, φτάνει τις 600 000. Φαίνεται ότι οι
στόχοι της στρατηγικής για το τέλος της Φυματίωσης ήταν υπερβολικά αισιόδοξοι.
Πρόσφατα δηλώθηκε ότι η εμφάνιση αντοχής στα αντιμικροβιακά αποτελεί μια
αυξανόμενη απειλή για τη δημόσια υγεία και την οικονομική ανάπτυξη και
αναφέρθηκε ειδικά η Φυματίωση ως η μοναδική ασθένεια στο πλαίσιο αυτό.
Η ευρωπαϊκή περιφέρεια, αυτό το τμήμα, σύμφωνα με τον ΠΟΥ,
έχει τα υψηλότερα ποσοστά MDR-TB στον κόσμο. Η Λευκορωσία, η Δημοκρατία της
Μολδαβίας και η Ουκρανία, χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης που μοιράζονται τα
σύνορά τους με την Ευρωπαϊκή Ένωση, πλήττονται ιδιαίτερα από την MDR-TB: υπάρχουν 10.000 ασθενείς με
MDR-TB στην Ουκρανία, μια χώρα όπου οι ένοπλες συγκρούσεις συνεχίζονται.
Αντιθέτως, εκτιμάται ότι υπάρχουν 1.800 ασθενείς με RR-TB σε ολόκληρη την
Ευρωπαϊκή Ένωση / Ευρωπαϊκή Οικονομική Περιοχή.
Εδώ αναφέρονται τα ανησυχητικά αποτελέσματα από την πρώτη
εθνική έρευνα για την MDR-TB στην Ουκρανία. Δείχνουν ότι το 31% όλων των
ασθενών με πνευμονική Φυματίωση έχει MDR-TB (το 24% των νέων και το 58% των
ασθενών που είχαν ήδη υποβληθεί σε θεραπεία). Σε ασθενείς με RR-TB, το 18% των
στελεχών Mycobacterium tuberculosis
είναι επίσης ανθεκτικό στη μοξιφλοξασίνη, το 32% στην καναμυκίνη και το 53%
στην πυραζιναμίδη. Τα ποσοστά επιπρόσθετης αντοχής και σε άλλα φάρμακα είναι
παρόμοια με τις πρόσφατες αναφορές από άλλα μέρη της ευρωπαϊκής περιφέρειας.
Χώρες όπως η Ουκρανία, η Λευκορωσία και η Δημοκρατία της
Μολδαβίας χρειάζονται επειγόντως επιπρόσθετα δέσμευση από την εθνική κυβέρνηση
για την ενίσχυση των ικανοτήτων που αφορούν τον έγκαιρο εντοπισμό περιπτώσεων,
την ταχεία και ολοκληρωμένη δοκιμή ευαισθησίας στα φάρμακα (DST), προμήθεια
φαρμάκων δεύτερης γραμμής κατά της Φυματίωσης και κατάρτιση των εργαζόμενων
στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης για να καταπολεμηθεί η επιδημία της
MDR-TB. Χρειάζονται μια λογική επιλογή φαρμάκων εκτός από την ισονιαζίδη ή τη
ριφαμπικίνη για προληπτική χημειοθεραπεία. Καθώς η αντοχή στα φάρμακα
εξελίσσεται ως αποτέλεσμα της φυσικής επιλογής των μεταλλαγμένων στελεχών,
είναι επιτακτική η απομάκρυνση από τα τυποποιημένα θεραπευτικά σχήματα -
συμπεριλαμβανομένου του λεγόμενου «βραχύτερου σχήματος MDR-TB», το οποίο δεν
αποδίδει στην πλειοψηφία των ασθενών στην περιοχή αυτή- προς εξατομικευμένα σχήματα βασισμένα σε
ολοκληρωμένα αποτελέσματα DST. Δεδομένου
ότι το κόστος της διάγνωσης που αφορά την αντοχή στα φάρμακα είναι πολύ
χαμηλότερο από το κόστος της θεραπείας για MDR-ΤΒ, οι
ασθενείς στην Ανατολική Ευρώπη και σε άλλα ενδημικά σημεία με MDR-TB θα
ωφεληθούν σημαντικά από την εφαρμογή της τεχνικής whole
genome sequencing για μοριακό DST ως αξιόπιστη και προσιτή μέθοδος για το
σχεδιασμό ατομικών θεραπειών.
Τα αποτελέσματα
πολλών ερευνών δείχνουν ότι δεν είναι ρεαλιστικό να φανταστούμε ότι η Φυματίωση
θα εξαλειφθεί στο εγγύς μέλλον. Κατά συνέπεια, πρέπει να καταβληθούν
περισσότερες προσπάθειες όσον αφορά την ικανότητα του ελέγχου της ανθεκτικής
στα φάρμακα Φυματίωσης στις χώρες που πλήττονται ιδιαίτερα.
INT J TUBERC LUNG DIS 22(2):121–122
Q 2018 The Union
http://dx.doi.org/10.5588/ijtld.17.0842
EDITORIAL
Mission impossible: The End TB strategy
References
1 Uplekar
M, Weil D, Lonnroth K, et al. WHO’s new End TB Strategy.
[Viewpoint.] Lancet 2015; 385: 1799–1801.
2 World
Health Organization. Global tuberculosis report, 2017. WHO/HTM/TB/2017.23.
Geneva, Switzerland: WHO, 2017.