Μ. ΓΙΑΝΝΑΚΑΚΗ, ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΗ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ
Ε.Δ.ΒΟΓΙΑΤΖΑΚΗΣ ΣΥΝΤ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΜΥΚΟΒΑΚΤΗΡΙΔΙΩΝ ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ»
Η σχέση της μετανάστευσης με την
ανάπτυξη αλλεργικής αντίδρασης εξακολουθεί να αποτελεί θέμα συζήτησης. Εδώ
φαίνεται ότι η μετανάστευση από αγροτικές σε αστικές περιοχές αύξησε τον
κίνδυνο αλλεργικής ευαισθητοποίησης και συνεπώς τον κίνδυνο άσθματος και
αλλεργικών νόσων μεταξύ ατόμων με χρόνιες νόσους του αναπνευστικού στο νότιο
τμήμα του Βιετνάμ. Πιο συγκεκριμένα, σε σύγκριση με τα άτομα που γεννήθηκαν σε
αστικό περιβάλλον, τα άτομα που γεννήθηκαν σε αγροτικό περιβάλλον ήταν λιγότερο
ευαισθητοποιημένα, αλλά αυτό το προστατευτικό αποτέλεσμα
εξαφανίστηκε στην περίπτωση της μετανάστευσης σε μια αστική περιοχή. Τα
πιο συχνά αλλεργιογόνα που αναφέρθηκαν ήταν τα ακάρεα της σκόνης και οι
κατσαρίδες, οι οποίες είναι πολύ συχνές σε αστικές περιοχές. Ωστόσο, τα
περισσότερα ευρήματα φαίνεται να δείχνουν ένα χαμηλότερο ποσοστό άσθματος και
αλλεργιών στους μετανάστες από ό, τι οι μη μετανάστες. Οι σπάνιες έρευνες που
δείχνουν το αντίθετο αντιπροσωπεύουν μικρότερα δείγματα ή άτυπες καταστάσεις.
Υπάρχουν πολλές διαφορές στους
τύπους των κοινοτήτων των μεταναστών σε ολόκληρο τον κόσμο. Μερικοί είναι
μετανάστες που χωρίς τη θέλησή τους διαφεύγουν από τον εμφύλιο πόλεμο και τη
διαφθορά, ενώ άλλοι μεταναστεύουν οικειοθελώς προς την αναζήτηση μιας καλύτερης
ζωής - περιλαμβάνουν μετανάστες με αρκετά γνωστικά εφόδια. Τα στοιχεία για τη
μετανάστευση προέρχονται κυρίως από δυτικές χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη, και
μόνο σπάνια υπάρχουν στοιχεία από τον υπόλοιπο κόσμο.
Το πλεονέκτημα στην υγεία,
σύμφωνα με το οποίο οι μετανάστες είναι πιο υγιείς από τον πληθυσμό υποδοχής, έχει
ονομαστεί "φαινόμενο υγιών μεταναστών" (‘healthy migrant’ effect HME). Το HME είναι παράδοξο επειδή πολλοί
μετανάστες προέρχονται από φτωχές χώρες ή ζώνες και έχουν χαμηλότερη
κοινωνικοοικονομική θέση και λιγότερη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη από
ό, τι τα γηγενή άτομα. Το φαινόμενο αυτό
συνήθως αποδίδεται σε μια διαδικασία αυτοεπιλογής (ενδογενής απόφαση για
μετανάστευση) πριν από τη μετανάστευση και στον επίσημο έλεγχο που αφορά την
υγεία και την απασχόληση στις χώρες υποδοχής.
Αυτά τα ευρήματα από το Βιετνάμ
επιβεβαιώνουν ότι το HME δεν κρατάει για πάντα, αλλά μάλλον διαρκεί για ένα
μικρό χρονικό διάστημα. Αν και αρχικά ο επιπολασμός (η συχνότητα εμφάνισης μιας νόσου και η εξάπλωσή της σ' ένα ορισμένο διάστημα) της
αλλεργικής ευαισθητοποίησης και των νόσων όπως το άσθμα, η παραρινοκολπίτιδα ή
το έκζεμα στους μετανάστες είναι χαμηλότερος από ό, τι στη χώρα υποδοχής, με
την πάροδο του χρόνου συγκλίνει με την συχνότητα εμφάνισης στον τοπικό
πληθυσμό. Αυτό συμβαίνει γιατί η πρόσβαση των μεταναστών στην υγειονομική
περίθαλψη είναι συχνά περιορισμένη ή ανύπαρκτη. Επίσης αυτή η σύγκλιση οφείλεται
στην επίδραση του περιβάλλοντος πάνω στην ανάπτυξη αλλεργιών καθόλη τη διάρκεια
της ζωής ενός ατόμου. Η μετανάστευση συνεπάγεται την έκθεση σε ένα νέο σύνολο
περιβαλλοντικών ρυπογόνων ουσιών, αλλεργιογόνων, σε αλλαγές στις συνθήκες
στέγασης, στη διατροφή, στην αλλαγή του κλίματος και στην πρόσβαση σε ιατρικές
υπηρεσίες και είναι πιθανό όλα αυτά να επηρεάσουν την υγεία των μεταναστών
γενικότερα. Η επίδραση της μετανάστευσης στην υγεία εξαρτάται από την ηλικία
και το χρόνο: η νεαρή ηλικία και ο μεγαλύτερος χρόνος που περνάει ο μετανάστης στο
νέο περιβάλλον αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης νέων συμπτωμάτων και νόσων.
Αν και οι νέες έρευνες που
χρησιμοποιούν διαχρονικά δεδομένα (επανειλημμένες παρατηρήσεις των ίδιων
μεταβλητών (π.χ. ανθρώπων) για μεγάλες χρονικές περιόδους, συχνά πολλές
δεκαετίες) θα πρέπει να παρέχουν καλύτερα αρχεία για την ώρα άφιξης στη
χώρα υποδοχής και την παρακολούθηση των συμπτωμάτων και της ανάπτυξης των
νόσων, ώστε να μπορούν να αξιολογηθούν καλύτερα οι επιπτώσεις της μετανάστευσης
στην υγεία, αυτό το μεθοδολογικό ζήτημα δεν θα πρέπει απαραίτητα να αποτελέσει
ένα πρόσχημα για την παρακράτηση πόρων και κεφαλαίων για τη φροντίδα των
μεταναστών. Οι μετανάστες θα πρέπει να γνωρίζουν ότι υπάρχει πιθανότητα να αναπτύξουν
νέες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένων αλλεργικών και αναπνευστικών νόσων. Θα
πρέπει να διεξαχθεί περαιτέρω έρευνα σχετικά με τις πιθανές στρατηγικές για την
πρωτογενή πρόληψη ώστε να αποφευχθούν τα βασικά αίτια των νόσων σε άτομα υψηλού
κινδύνου και για τη δευτερογενή πρόληψη που σχετίζεται με την έγκαιρη ανίχνευση
και θεραπεία της νόσου με στόχο την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών τόσο για τους πληθυσμούς στις αναπτυσσόμενες
χώρες όσο και για τους μετανάστες από αυτές τις χώρες σε άλλες.
Έχει αναφερθεί ότι το 2015, 244
εκατομμύρια άνθρωποι ή το 3,3% του παγκόσμιου πληθυσμού ζούσαν εκτός της χώρας
προέλευσής τους, εκ των οποίων τα 59,5 εκατομμύρια είχαν εκτοπισθεί βιαίως ως
αποτέλεσμα συγκρούσεων, διωγμών και άλλων επιθέσεων. Μέχρι το τέλος του
2016, ο αριθμός των εξαναγκαστικά εκτοπισμένων είχε αυξηθεί στα 65,6
εκατομμύρια. Ως επαγγελματίες, ενασχολούμενοι με τον τομέα της υγείας, πρέπει να
τονίσουμε τη σημασία που έχει η προτεραιότητα της αντιμετώπισης των ζητημάτων
των μεταναστών και των προσφύγων αλλά και η παροχή υγειονομικής περίθαλψης σε
αυτά τα ευαίσθητα άτομα. Η υγεία τους είναι εξίσου σημαντική ώστε να επιτευχθεί
η ασφάλεια και η ευημερία τους.
INT J TUBERC LUNG DIS 22(2):123–124
Q 2018 The Union
http://dx.doi.org/10.5588/ijtld.17.0872
EDITORIAL
Ringing
the alarm bells about migrants’ health
References
1 ChuHT,
Godin I, PhuongNT, Nguyen LH, Hiep T T M, Michel O. Allergen
sensitisation among chronic respiratory diseases in urban and
rural areas of the south of Viet
Nam. Int J Tuberc Lung Dis 2018;
22: 221–229.