ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΝΤΑΞΗ...

Η ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ
ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟΥ ΔΕΛΤΙΟΥ ΜΑΣ …

Η έκδοση του Ηλεκτρονικού Ενημερωτικού Δελτίου (NEWSLETTER) του Μικροβιολογικού - Βιοχημικού Εργαστηρίου και Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Μυκοβακτηριδίων, γίνεται με τη φιλοδοξία να αποτελέσει βήμα σύντομης και υπεύθυνης επικοινωνίας, ενημέρωσης και διαλόγου, σε επίκαιρα θέματα εργαστηριακής πρακτικής, στο χώρο του Νοσοκομείου μας .

Με στόχο την ενημέρωση για τεκμηριωμένες θέσεις και οδηγίες , βάσει των εφαρμοζόμενων εργαστηριακών διαδικασιών και μεθόδων και της σύγχρονης βιβλιογραφίας, την παρουσίαση και συζήτηση των θεμάτων ορθολογικής διαχείρισης των διατιθέμενων πόρων και των σύγχρονων μεθόδων εργαστηριακής διάγνωσης, αλλά και της παρουσίασης, για διευκόλυνση του έργου των κλινικών συναδέλφων, χρήσιμων επιδημιολογικών και στατιστικών στοιχείων, από τα δεδομένα του εργαστηρίου, το «Δελτίο» θα θεωρηθεί ότι έχει επιτύχει, όταν η έκφραση «… το γράφει και το NEWSLETTER του Εργαστηρίου…», θα αποτελεί την επιβεβαίωση της εγκυρότητας και της τεκμηριωμένης επιστημονικής γνώσης.

Στην θεματολογία του θα υπάρχει ως βασικό στοιχείο και το « Βήμα Διαλόγου » , με όλες τις υπηρεσίες και τους εργαζόμενους του Νοσοκομείου μας, για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών μας από το Εργαστήριο. Στόχος μας θα είναι να συμβάλει και ως πηγή πληροφόρησης για θέματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως για την πρόληψη των λοιμώξεων, την υγιεινή και ασφάλεια, τη συνεργασία εργαστηρίου και κλινικής κτλ.

Ελπίζω ότι το ηλεκτρονικό αυτό ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ, που κυκλοφορεί με τη συμβολή όλων των εργαζόμενων στο εργαστήριο, τους οποίους συγχαίρω και ευχαριστώ, θα αποτελέσει για όλους μας ένα καθημερινό εργαλείο εργασίας και ενημέρωσης και καλούμε -όλους τους αποδεκτές- για τη δική σας συνεισφορά, με κείμενα και παρατηρήσεις, για την επιτυχία των στόχων έκδοσης του .

Δρ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Δ. ΒΟΓΙΑΤΖΑΚΗΣ

τ. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΝΝΘΑ Η ΣΩΤΗΡΙΑ

Παρασκευή 12 Μαΐου 2017

ΤΟΞΙΝΗ CLOSTRIDIUM DIFFICILE



ΓΙΑΝΝΑΚΑΚΗ ΜΑΡΙΑ ,ΕΙΔ. ΙΑΤΡΟΣ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ

ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΝΝΘΑ « Η ΣΩΤΗΡΙΑ» 

Το Clostridium difficile είναι η αιτία του Clostridium difficile-associated diarrhea (CDAD), μιας διάρροιας που σχετίζεται με αντιβιοτικά και της ψευδομεμβρανώδους κολίτιδας (PMC). Σε αυτές τις διαταραχές η υπερανάπτυξη του Clostridium difficile συμβαίνει στο έντερο, τυπικά ως μια συνέπεια της χρήσης αντιβιοτικών. Η κλινδαμυκίνη και οι ευρέως φάσματος κεφαλοσπορίνες είναι τα πιο συχνά σχετιζόμενα αντιβιοτικά με  CDAD and PMC, όμως σχεδόν όλα τα αντιμικροβιακά μπορεί να ευθύνονται γι΄ αυτές τις νόσους. Η ΝΟΣΗΣΗ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΟΞΙΝΗΣ Α ΚΑΙ/Ή Β. Η θεραπεία συνίσταται σε διακοπή του αντιβιοτικού φαρμάκου και εάν τα συμπτώματα επιμένουν τότε χορηγείται μετρονιδαζόλη, βανκομυκίνη κ.α.


Η διάγνωση βασίζεται:
A.      σε κλινικά και επιδημιολογικά χαρακτηριστικά
B.      καλλιέργειες και κυτταροτοξικές δοκιμασίες που είναι απαιτητικές εργαστηριακά και χρονοβόρες
C.      ανοσοδοκιμασίες ανίχνευσης τοξίνης που δεν έχουν μεγάλη ευαισθησία
D.      δοκιμασίες PCR που χρησιμοποιείται για ταχεία διάγνωση του CDAD and PMC
ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΦΕΡΟΥΝ ΣΤΕΛΕΧΗ CLOSTRIDIUM DIFFICILE KAI NA EINAI ΑΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΙ. Γι' αυτό ένα θετικό αποτέλεσμα ενός τεστ πρέπει πάντα να συνεκτιμηθεί και με την κλινική εικόνα.

Ένα μοναδικό, πρόσφατα συλλεγμένο δείγμα κοπράνων (10-20ml από υδαρή κόπρανα) είναι το καταλληλότερο δείγμα για καλλιέργεια, ανίχνευση αντιγόνου και δοκιμασία τοξίνης του C. difficile. Μόνο τα υδαρή ή μη σχηματισμένα δείγματα κοπράνων πρέπει να προχωρούν για επεξεργασία.
Η τοξίνη του C. difficile είναι ασταθής και αποδομείται σε θερμοκρασία δωματίου μέσα σε δυο ώρες από τη συλλογή του δείγματος. Για να υπάρξουν τα βέλτιστα αποτελέσματα της εξέτασης, το δείγμα κοπράνων πρέπει να δουλευτεί μέσα σε αυτές τις δυο ώρες από τη συλλογή του.
Τα δείγματα για τη δοκιμασία τοξίνης πρέπει να φυλάσσονται στους 40C μέχρι 3 ημέρες και σε περίπτωση μεγαλύτερης καθυστέρησης διεξαγωγής της δοκιμασίας πρέπει να καταψύχονται στους -700C. H κατάψυξη των δειγμάτων στους -200C οδηγεί σε δραματική απώλεια της δραστικότητας της τοξίνης.
Τα ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα συμβαίνουν όταν τα δείγματα δεν εξετάζονται ταχέως ή δεν φυλάσσονται στην κατάψυξη μέχρι να εξεταστούν.
Η καλλιέργεια από μόνη της (χωρίς συνακόλουθη εξέταση για τοξινοπαραγωγά στελέχη C.difficile) οδηγεί σε χαμηλότερη ειδικότητα της εξέτασης και λανθασμένη διάγνωση CDAD.
Ο μικροοργανισμός απομονώνεται από καλλιέργεια μόνο για επιδημιολογικούς λόγους και για τεστ ευαισθησίας στα αντιβιοτικά όταν χρειαστεί.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ
Η ανίχνευση της τοξίνης και η εξουδετέρωσή της με μια δοκιμασία τοξίνης σε κυτταροκαλλιέργεια θεωρείται ο χρυσός κανόνας λόγο της υψηλής ευαισθησίας (94-100%) και υψηλής ειδικότητας (99%) της δοκιμασίας.
Ωστόσο αυτή η δοκιμασία είναι ακριβή και απαιτητική τεχνικά και έχει αργό χρόνο ολοκλήρωσης.
Οι εμπορικά διαθέσιμες ενζυμικές ανοσοδοκιμασίες (EIAs) γενικά δείχνουν χαμηλότερες ευαισθησίες και ειδικότητες (45-95% και 75-100% αντίστοιχα). Οι EIAs που ανιχνεύουν και τις δυο τοξίνες Α και Β προτιμώνται, μιας και κάποια στελέχη C. difficile παράγουν μόνο την τοξίνη Β.
Η  Real time PCR έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία για την ποσοτική ανίχνευση των γονιδίων της τοξίνης του C. difficile σε δείγμα κοπράνων. Συγκεκριμένα ανιχνεύει το ρυθμιστικό γονίδιο (tcdC) υπεύθυνο για την παραγωγή των τοξινών Α και Β.  Μια θετική PCR για την παρουσία του γονιδίου που ρυθμίζει την παραγωγή τοξίνης υποδεικνύει την παρουσία του Clostridium difficile και της τοξίνης Α ή/και Β. Ένα αρνητικό αποτέλεσμα ης PCR υποδεικνύει την απουσία του γονιδίου του τοξινοπαραγωγού Clostridium difficile αλλά δεν αποκλείει την λοίμωξη από Clostridium difficile, γιατί ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα μπορεί να προκύψουν από αναστολείς της PCR, παρουσία του Clostridium difficile σε ποσότητα μικρότερη από την οριακή που χρειάζεται για τη δοκιμασία κ.α.

ΚΟΙΝΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ C. DIFFICILE
Η εξέταση του κοινού αντιγόνου του C. difficile ήταν διαθέσιμη για πάνω από 15 χρόνια. Ανιχνεύει το ΑΝΤΙΓΟΝΟ το οποίο είναι το  glutamate dehydrogenase (GDH) που παράγεται και φέρεται και από τα τοξινογόνα και από τα μη τοξινογόνα στελέχη.
Το αντιγόνο C. difficile GDH παρουσιάζει διασταυρούμενη αντίδραση με το GDH άλλων αναεροβίων, όπως του Peptostreptococcus anaerobius του Clostridium sporogenes και του Clostridium botulinum.
Όταν το τεστ για το αντιγόνο δείξει θετικό αποτέλεσμα και συνδυάζοντας την κλινική εικόνα της διάρροιας από C. difficile τότε η εξέταση για το κοινό αντιγόνο είναι ένας δείκτης ευαισθησίας (97%) για το ότι το C. difficile θα είναι παρόν και στην καλλιέργεια.
Ωστόσο η ανίχνευση του αντιγόνου δεν είναι ένας καλός δείκτης για τη δυνητική έκφραση της τοξίνης. Μια πρόσφατη δημοσίευση δείχνει ότι σε 62% των θετικών στην GDH δειγμάτων η άμεση εξέταση για την τοξίνη ήταν θετική. Στα GDH θετικά - τοξίνη αρνητικά δείγματα που εξετάστηκαν περαιτέρω, το 15% ήταν τοξινογόνα στελέχη, ικανά να παράγουν τοξίνη.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ
Μόνο τα τοξινογόνα στελέχη σχετίζονται με νόσο ενώ τα μη τοξινογόνα στελέχη μπορεί ακόμη και να προστατεύονται ή και να αποκλείεται η δράση τους λόγο ανταγωνισμού με τα υπόλοιπα βακτήρια της χλωρίδας. Γι' αυτό το λόγο οι μέθοδοι που ανιχνεύουν τις τοξίνες είναι οι πιο κατάλληλες για τη εργαστηριακή διάγνωση του CDAD.
Ιδανικά τα εργαστήρια πρέπει να χρησιμοποιούν μεθόδους που να ανιχνεύουν και τις δυο τοξίνες Α και Β (TcdA και TcdB) καθώς άτυπα στελέχη TcdA-/TcdB+ έχουν αναφερθεί.
Ένα θετικό τεστ για την τοξίνη του C. difficile σε συμπτωματικούς ασθενείς γενικά επιβεβαιώνει την διάγνωση του CDAD.
Ειδική αντιμετώπιση αφορά τον παιδιατρικό πληθυσμό. Τα βρέφη έχουν μεγάλο ποσοστό αποικισμού (μέχρι 65%) από C. difficile που παράγει τοξίνη. Η εξέταση που διεξάγεται σε κόπρανα από βρέφη μικρότερα από 12 μηνών που παρουσιάζουν διάρροια μετά από λήψη αντιβιοτικών έχει υψηλή πιθανότητα να εμφανίσει θετικό αποτέλεσμα ανεξαρτήτως της πραγματικής αιτίας της διάρροιας. Γι' αυτό το λόγο η εξέταση για C. difficile που παράγει τοξίνη δεν συστήνεται στα βρέφη.
Ένα θετικό τεστ για το κοινό αντιγόνο του  C. difficile επιβεβαιώνει την παρουσία του μικροοργανισμού στο δείγμα, όμως δεν διαχωρίζει το τοξινογόνο από το μη τοξινογόνο στέλεχος. Αναφέροντας ένα δείγμα ως θετικό για τοξίνη βασιζόμενο μόνο στο γεγονός ενός θετικού τεστ για κοινό αντιγόνο του  C. difficile είναι ανακριβές και παραπλανητικό.
Ένα αρνητικό τεστ για την τοξίνη του  C. difficile με ένα θετικό τεστ για το αντιγόνο του C. difficile μπορεί να υποδείξει πως η αιτία της διάρροιας δεν οφείλεται στο  C. difficile.
Επίσης σε αυτή την περίπτωση μπορεί να έχουμε ένα ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα όσον αφορά την τοξίνη (λόγο έλλειψης σωστής διατήρησης του δείγματος ή χαμηλής ευαισθησίας της μεθόδου) και μπορεί να συμβεί στο πλαίσιο ενός ασθενή με συμπτώματα και παράγοντες κινδύνου για CDAD. Τότε σε αυτή τη περίπτωση είναι χρήσιμη η εξέταση για την τοξίνη του C. difficile με μια εναλλακτική μέθοδο όπως είναι η τοξινογόνος καλλιέργεια.
Ένα αρνητικό τεστ για το αντιγόνο του  C. difficile έχει υψηλή αρνητική προγνωστική αξία (περίπου 95%) κάνοντας το πολύ χρήσιμο για τον αποκλεισμό του CDAD.
         
Πρόσφατα μια πιο σοβαρή μορφή CDAD με αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα έχει εμφανισθεί η οποία θεωρείται ότι προκαλείται από ένα επιδημικό τοξινουπερπαραγωγό στέλεχος Clostridium difficile (NAP1 strain).


Clinical References
1. Aichinger E, Schleck CD, Harmsen WS, et al: Nonutility of repeat laboratory testing for detection of Clostridium difficile by use of PCR or enzyme immunoassay. J Clin Microbiol 2008;46:3795-3797
2. Sloan LM, Duresko BJ, Gustafson DR, et al: Comparison of real-time PCR for detection of the tcdC gene with four toxin immunoassays and culture in diagnosis of Clostridium difficile infection. J Clin Microbiol 2008;46:1996-2001
3. Verdoorn BP, Orenstein R, Rosenblatt JE, et al: High prevalence of tcdC deletion-carrying Clostridium difficile and lack of association with disease severity. Diagn Microbiol Infect Dis 2010;66:24-28
4. Karre T, Sloan L, Patel R, et al: Comparison of two commercial molecular assays to a laboratory-developed molecular assay for diagnosis of Clostridium difficile infection. J Clin Microbiol 2011;49:725-727

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ...

Κάντε «κλικ» στον τίτλο για να εμφανιστεί το πλήρες κείμενο... η επιλέξτε από το οριζόντιο μενού κατηγορία αναρτήσεων

=========================================================================