ΒΟΥΤΟΥ ΜΑΡΙΑ
ΔΕ ΙΑΤΡΙΚΩΝ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ
ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ-ΕΚΑΜ, ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ»
Η νόσος των λεγεωνάριων είναι μια σοβαρή
μορφή πνευμονίας, η οποία προκαλείται από ένα Gram αρνητικό βακτηρίδιο, που ονομάζεται
Legionella pneumophila
- λεγιονέλλα ή αλλιώς λεγεωνέλλα. Το βακτηρίδιο πήρε το όνομα αυτό το 1976,
όταν πολλοί άνθρωποι που έλαβαν μέρος σε συνέδριο της Αμερικανικής Λεγεώνας, στη
Φιλαδέλφεια των Ηνωμένων Πολιτειών, παρουσίασαν πνευμονία λόγω μόλυνσης από το συγκεκριμένο
βακτήριο. Υπάρχουν πάνω
από 40 είδη λεγιονέλλα, με 61 οροομάδες, όμως το είδος Legionella pneumophilla οροτύπου 1, είναι υπεύθυνο για το 80-90% των λοιμώξεων στον
άνθρωπο.
Ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξή του είναι το υδάτινο (λίμνες, ποτάμια, δεξαμενές, πισίνες, συστήματα ύδρευσης μονάδων, κλιματιστικά συστήματα, ιαματικές πηγές). Είναι αρκετά ανθεκτικό στο περιβάλλον και αναπτύσσεται σε θερμοκρασία 20-40ο C. Η συχνότητα της νόσου ποικίλει στις διάφορες χώρες από 1,5-4,5%.
O άνθρωπος προσβάλλεται μέσω εισπνοής ή εισρόφησης μικροσταγονιδίων, που περιέχουν τον μικροοργανισμό. Το βακτήριο δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ο χρόνος επώασης και εκδήλωσης των συμπτωμάτων κυμαίνεται από 2-10 ημέρες.
Τα συμπτώματα της νόσου των Λεγεωναρίων είναι παρόμοια με άλλες μορφές πνευμονίας (βήχας, υψηλός πυρετός, εμετοί, διάρροια κ.α). Επειδή η νόσος περιλαμβάνει αρκετά συμπτώματα πνευμονικά, αλλά και εξωπνευμονικά, η διάγνωση, με βάση την κλινική εικόνα, είναι δύσκολη.
Εργαστηριακή διάγνωση : Το μικροβιολογικό εργαστήριο έχει σημαντικό
ρόλο στη διάγνωση της πνευμονίας από Legionella. Η διάγνωση
γίνεται με διάφορες δοκιμασίες όπως: άμεσος ανοσοφθορισμός (Direct
Fluorescent Antigen-DFA), για την ανίχνευση της Legionella σε πτύελα, ορολογικός έλεγχος, με εφαρμογή της μεθόδου
ELISA και του έμμεσου ανοσοφθορισμού (Indirect Fluorescent Antibody-IFA), καλλιέργεια
βιολογικών υλικών (όπως πτύελα, βρογχικές εκκρίσεις, αίμα, πλευριτικό υγρό, πνευμονικός
ιστός), σε ειδικά θρεπτικά υλικά, καθώς και μέθοδοι ανίχνευσης του αντιγόνου
της Legionella στα ούρα, με την
ανοσοενζυμική μέθοδο (Biotest-EIA) και με νέα ταχεία μέθοδο ανοσοχρωματογραφίας μεμβράνης.
Στο μικροβιολογικό εργαστήριο του νοσοκομείου μας εφαρμόζεται, η μέθοδος της ανοσοχρωματογραφίας μεμβράνης. Η μέθοδος υπερέχει στο ότι είναι απλή, ταχεία, και δεν απαιτεί ειδικό εξοπλισμό και εμπειρία προσωπικού. Πρόκειται για μια ταχεία και αξιόλογη μέθοδο, η οποία βασίζεται στη χημική συγγένεια αντιγόνου-αντισώματος, απαιτεί μικρή ποσότητα ούρων και δίνει αποτέλεσμα σε 15 λεπτά. Τα αντιγονικά υλικά μπορεί να έχουν ολόκληρα μικρόβια ή τμήματα των μικροβιακών κυττάρων στα ούρα, στη διάρκεια της νόσου, αλλά και κατά τη αποδρομή της νόσου (αρκετοί μήνες), επομένως, η θετική αντίδραση είναι ισχυρή ένδειξη ότι, ο ασθενής, νοσεί ή έχει νοσήσει. Η δοκιμή ανιχνεύει μόνο την οροομάδα 1 της Legionella pneumophila (τα περισσότερα περιστατικά οφείλονται σε Legionella pneumophila οροομάδα 1). Αρνητικό αποτέλεσμα δεν σημαίνει ότι ο ασθενής δεν πάσχει από τη νόσο των λεγεωναρίων, αλλά υποδηλώνει την απουσία του αντιγόνου στα ούρα, στη συγκεκριμένη δοκιμή.
Θεραπεία: Η θεραπεία της νόσου γίνεται με αντιβιοτικά ευρέως φάσματος, όπως κινολόνες και μακρολίδες κ.τ.λ., σύμφωνα με τις συστάσεις των ειδικών και τα θεραπευτικά πρωτόκολλα. .
Πρόγνωση: Η νόσος αποτελεί το 1-8% των πνευμονιών της κοινότητας. Η έγκαιρη διάγνωση καθιστά εύκολη την αντιμετώπιση της νόσου. Η καθυστέρηση της διάγνωσης καθώς και άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες συμβάλουν στην παράταση της νοσηλείας με πιθανές επιπλοκές της νόσου. Η θνησιμότητα της νόσου μπορεί να φτάσει περίπου το 15%.
Βιβλιογραφία
1. Σ Καναβάκη: Ανίχνευση του
αντιγόνου της Legionella στα ούρα με μέθοδο
ανοσοχρωματογραφίας μεμβράνης. Pneumon
2003
2. ΕΝ Βελονάκης, E Θανασίας,
Κ Θεοδοσίου, Ζ Μελαμπιανάκη, ΘΚ Κωνσταντινίδης, Α Βατόπουλος: Legionella spp και χώροι εργασίας 2010
3. Δ Παπαβέντσης: Λοιμώξεις
Κατώτερου Αναπνευστικού Συστήματος, Μαθήματα ΕΜΕ 2010