ΑΠΟ ΤΟ , TBFACTS.ORG - Information about
Tuberculosis, 2017
Μ. ΓΙΑΝΝΑΚΑΚΗ ,ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΗ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ,
Ε.Δ.ΒΟΓΙΑΤΖΑΚΗΣ ΣΥΝΤ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΜΥΚΟΒΑΚΤΗΡΙΔΙΩΝ
ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ»
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΕΚΡΙΖΩΣΗ ΤΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗΣ
ΣΤΟΧΟΙ
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΥ 2016 - 2035
Το 2014, η Παγκόσμια Συνέλευση για την Υγεία ενέκρινε την
«Παγκόσμια στρατηγική και τους στόχους για την πρόληψη, τη φροντίδα και τον
έλεγχο της φυματίωσης μετά το 2015» του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
Αυτή η εικοσαετής στρατηγική
στοχεύει στον τερματισμό της παγκόσμιας επιδημίας της φυματίωσης και δεν
αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι καλείται ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΤΒ. Η λήξη της φυματίωσης ορίζεται ως ποσοστό
επίπτωσης μικρότερο από 10 άτομα ανά 100.000 κατοίκους ανά έτος. Το ποσοστό
επίπτωσης είναι ο αριθμός νέων περιπτώσεων ενεργού νόσου ΤΒ σε έναν πληθυσμό σε
μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
ΟΙ ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΤΒ ΕΙΝΑΙ:
• Να μειωθούν οι θάνατοι από φυματίωση κατά 95%
• Η μείωση των νέων περιπτώσεων φυματίωσης κατά 90% μεταξύ
2015 και 2035
• Να διασφαλιστεί ότι καμία οικογένεια δεν θα επιβαρύνεται
με καταστροφικά έξοδα λόγω της φυματίωσης.
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ
ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗΣ 2016 - 2020
Σε αντίθεση με την Παγκόσμια Στρατηγική του ΠΟΥ, το
Παγκόσμιο Σχέδιο που προέρχεται από τη Σύμπραξη Stop TB, καθορίζει τις ενέργειες και τους πόρους που
απαιτούνται για τα πρώτα πέντε χρόνια ώστε να καταστεί δυνατή η πλήρης λήξη της παγκόσμιας επιδημίας της
φυματίωσης μέχρι το 2030. Επιδιώκει να τερματίσει την εφησυχασμό που υπήρχε
για τόσο πολύ καιρό και την πεποίθηση ότι μπορούμε, για παράδειγμα, να είμαστε
ικανοποιημένοι με μικρές μεταβολές της παγκόσμιας επίπτωσης, ως μέτρο επιτυχίας.
Το Παγκόσμιο Σχέδιο προτείνει έντονα ότι πρέπει να υπάρξει μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο με τον
οποίο οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τη φροντίδα και την πρόληψη της φυματίωσης και
παρέχει ένα σχέδιο για το τι πρέπει να γίνει. Το Παγκόσμιο Σχέδιο για την καταπολέμηση της φυματίωσης έχει τη
δυνατότητα να επιτρέψει την επίτευξη των
στόχων της Παγκόσμιας Στρατηγικής
για την καταπολέμηση της φυματίωση εάν έχει πόρους να αντλήσει και εφαρμοσθεί πλήρως.
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ
ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗΣ
Το Παγκόσμιο Σχέδιο είναι μια προσπάθεια να τερματιστεί η
μέχρι τώρα συνήθης προσέγγιση ως προς την καταπολέμηση της φυματίωσης και να
αλλάξει αυτό που πιστεύεται από τους ανθρώπους ότι είναι εφικτό. Με την πάροδο
των ετών έχουν αναπτυχθεί ποικίλα σχέδια και στόχοι και στην καλύτερη περίπτωση
οι στόχοι έχουν επιτευχθεί μόνο εν μέρει. Το Παγκόσμιο Σχέδιο είναι μια
προσπάθεια να αλλάξει αυτή η προσέγγιση. Για να γίνει πιστευτό ότι μπορεί να
τερματιστεί η φυματίωση. Γιατί δεν υπάρχει λόγος να πεθαίνουν κάθε χρόνο από
την φυματίωση ένα εκατομμύριο άνθρωποι.
ΣΤΟΧΟΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ
ΣΧΕΔΙΟΥ
Στην ουσία του, το Παγκόσμιο Σχέδιο αφορά στη βελτίωση της απόκτησης και της
ποιότητας της ιατρικής θεραπείας για την φυματίωση. Υπάρχει τεράστιο
περιθώριο για να βελτιωθεί αυτό. Έχουν τεθεί τρεις στόχοι και εκτιμάται ότι, εάν οι στόχοι αυτοί επιτευχθούν το
αργότερο μέχρι το 2025, τότε θα επιτευχθεί ο στόχος για την καταπολέμηση της
φυματίωσης. Συνεπώς, το Παγκόσμιο Σχέδιο συνιστά να επιτευχθούν οι στόχοι το
συντομότερο δυνατόν, ιδανικά μέχρι το 2020 και το αργότερο έως το 2025.
ΣΤΟΧΟΣ 1
Προσεγγίστε το 90%
όλων των ατόμων με φυματίωση και εφαρμόστε σε όλα αυτά την κατάλληλη θεραπεία.
Επί του παρόντος, από τα εννέα εκατομμύρια άτομα που νοσούν κάθε χρόνο,
περισσότερα από τρία εκατομμύρια δεν παρακολουθούνται από Εθνικά Προγράμματα
Φυματίωσης. Μπορεί να μην λαμβάνουν σωστή διάγνωση ή θεραπεία για τη φυματίωση.
Από αυτούς που λαμβάνουν θεραπεία το 86% έχουν επιτυχή ανάρρωση. Η θεραπεία θα
μπορούσε να είναι θεραπεία πρώτης γραμμής, δεύτερης γραμμής ή προληπτική
θεραπεία φυματίωσης.
Αυτό απαιτεί την έγκαιρη
ανίχνευση και την άμεση θεραπεία
του 90% των ατόμων με φυματίωση, συμπεριλαμβανομένων τόσο των ευαίσθητων στα
φάρμακα όσο και των ανθεκτικών σε φάρμακα περιπτώσεων φυματίωσης. Απαιτεί επίσης
την παροχή προληπτικής θεραπείας όσων το χρειάζονται από αυτό το 90%. Η
προληπτική θεραπεία παρέχει θεραπεία σε άτομα με λανθάνουσα φυματίωση πριν
προχωρήσει στην νόσο της φυματίωσης. Παραδείγματα ατόμων που την χρειάζονται
είναι άνθρωποι που ζουν με τον ιό του HIV και άτομα που έρχονται σε επαφή με
ασθενείς με φυματίωση.
Με τη βελτίωση των ποσοστών διάγνωσης και θεραπείας των
ατόμων, οι χώρες μπορούν να μειώσουν την εξάπλωση της νόσου και να μειώσουν τη
συχνότητα εμφάνισης.
ΣΤΟΧΟΣ 2
Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας προσεγγίστε τουλάχιστον το 90% των βασικών πληθυσμών οι οποίοι είναι οι
πλέον ευάλωτοι πληθυσμοί και διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Οι ευάλωτοι
πληθυσμοί που βρίσκονται σε κίνδυνο, ποικίλλουν ανάλογα με τη χώρα. Αλλά σε
όλες τις περιπτώσεις, οι βασικοί πληθυσμοί αυτοί διαφεύγουν συχνότερα από τα
συστήματα υγείας. Συχνά αυτοί οι πληθυσμοί δεν είναι σε θέση να έχουν πρόσβαση
σε υπηρεσίες υγείας ή να υποστούν ιδιαίτερα δυσμενείς συνέπειες ως αποτέλεσμα
της φυματίωσης (κόστος, τήρηση προγράμματος θεραπείας κλπ). Ο σκοπός του στόχου
2 είναι επίσης να παρέχει θεραπεία και
φροντίδα μέσω προσιτών προγραμμάτων που προστατεύουν τους ασθενείς και τις
οικογένειές τους από τις συχνά καταστροφικές δαπάνες που συνδέονται με την
φυματίωση.
Το Παγκόσμιο Σχέδιο συνιστά σε κάθε Εθνικό Πρόγραμμα Φυματίωσης να συνεργαστεί με τις κοινότητες που
πλήττονται από φυματίωση για να καθορίσει τους βασικούς πληθυσμούς της, να
σχεδιάσει και να εφαρμόσει τις κατάλληλες υπηρεσίες και να μετρήσει την πρόοδο
προς την κατεύθυνση της προσέγγισης αυτών των πληθυσμών.
ΣΤΟΧΟΣ 3
Επίτευξη επιτυχίας
θεραπείας τουλάχιστον για το 90% όλων των ατόμων που διαγνώστηκαν με φυματίωση
μέσω οικονομικά προσιτών υπηρεσιών θεραπείας. Πρέπει να παρέχεται η σωστή θεραπεία μαζί με την τήρησή της και
την κοινωνική στήριξη. Τουλάχιστον 480.000 άνθρωποι αναπτύσσουν TB
ανθεκτική σε φάρμακα (MDR TB
κλπ) κάθε χρόνο και λιγότερο από το 20% αυτών λαμβάνουν κατάλληλη θεραπεία. Ως
αποτέλεσμα, μόνο οι μισοί περίπου από εκείνους που νοσούν με φυματίωση έχουν τη
δυνατότητα να θεραπευτούν. Επίσης, όταν νοσήσουν, έχουν τη δυνατότητα να
μεταδώσουν τη φυματίωση και να συνεχίσουν έτσι την παγκόσμια επιδημία.
Ο στόχος 3 στοχεύει στη διασφάλιση της ποιοτικής θεραπείας,
υποστήριξης και παρακολούθησης που απαιτούνται για την επίτευξη τουλάχιστον
ποσοστού επιτυχίας θεραπείας κατά 90% μεταξύ των ατόμων που αναγνωρίζονται ότι
χρειάζονται θεραπεία. Αυτό περιλαμβάνει θεραπεία για ευαίσθητη σε φάρμακα TB,
ανθεκτική σε φάρμακα TB ή προληπτική θεραπεία φυματίωσης.
ΜΙΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ ΑΛΛΑΓΗ
Ξεκινώντας από το Παγκόσμιο Σχέδιο για την καταπολέμηση της
φυματίωσης 2001-2005, υπήρξαν τουλάχιστον άλλα τρία παγκόσμια σχέδια που απέτυχαν
να προσεγγίσουν και να θεραπεύσουν αρκετά άτομα με φυματίωση για να επιτύχουν
το σχέδιο. Συχνά, όταν φτάνει η ημερομηνία στόχου, στο υπάρχον συνολικό σχέδιο
δίνεται μια νέα ημερομηνία στόχου, ένα νέο όνομα και πολύ παρόμοια προσέγγιση
χρησιμοποιείται και με το νέο σχέδιο.
ΓΙΑΤΙ ΑΥΤΟ ΤΟ
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΧΕΔΙΟ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ;
Αυτό το σχέδιο θα μπορούσε να είναι πιο επιτυχημένο, επειδή
θα αντιμετωπίζονται με θεραπεία περισσότεροι άνθρωποι. Θα μπορούσε να υπάρξει
περισσότερη δέσμευση όσον αφορά τη
θεραπεία περισσότερων ατόμων με φυματίωση, για να σταματήσουν να γίνονται
μεταδοτικοί νωρίτερα και, ως εκ τούτου, να αποτραπεί η μετάδοση σε τόσους
άλλους ανθρώπους.
Περισσότεροι άνθρωποι θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν
επιτυχώς επειδή αναπτύσσονται βραχύτερα
θεραπευτικά σχέδια, τα οποία είναι πιο εύκολο να τηρηθούν. Νέες εξετάσεις για τη φυματίωση βρίσκονται
σε εξέλιξη, καθώς και νέα φάρμακα για την φυματίωση. Είναι ευκολότερο να βρεθούν και να εξετασθούν οι άνθρωποι στις χώρες με
υψηλό φόρτο φυματίωσης. Όλα αυτά τα πράγματα θα βοηθήσουν στην αποφυγή της
θνησιμότητας από τη φυματίωση.
Τέλος, υπάρχει το παράδειγμα του HIV. Έχει φανεί πώς μπορεί να παρέχεται θεραπεία
HIV με εξειδικευμένα φάρμακα και να αποτρέπεται το ενδεχόμενο να πεθαίνουν οι
άνθρωποι. Γιατί δεν συμβαίνει το ίδιο με τη φυματίωση; Μπορεί η κοινότητα της
φυματίωσης να καταβάλει προσπάθεια και να παρέχει τα χρήματα και άλλους πόρους
για να κάνει το ίδιο; Γιατί όχι; Είναι προτιμότερο να συνεχίσουν να πεθαίνουν
εκατομμύρια άνθρωποι από ΤΒ κάθε χρόνο χωρίς λόγο;
References
“Global strategy and targets for tuberculosis
prevention, care and control after 2015”, WHO, Geneva, 2015, http://www.who.int/tb/post2015_strategy/en/