Δρ ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΕΦΑΝΗΣ
ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ – ΛΟΙΜΩΞΙΟΛΟΓΟΣ
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ
ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ»
Τα ποσοστά αντοχής στα αντιμικροβιακά στην Ελλάδα είναι από τα υψηλοτέρα στην Ευρώπη. Ο επιπολασμός των ανθεκτικών στις καρβαπενέμες Gram-αρνητικών μικροοργανισμών έχει αυξηθεί σημαντικά με αποτέλεσμα αυτοί να έχουν γίνει ενδημικοί, ιδιαίτερα στις ΜΕΘ (σχήμα). Πέραν αυτών υπάρχουν ήδη αναφορές για παν-ανθεκτικά στελέχη Klebsiella pneumoniae, Acinetobacter baumannii και Pseudomonas aeruginosa. Όσον αφορά στους Gram-θετικούς μικροοργανισμούς, σημαντικό πρόβλημα αποτελούν ο ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη Staphylococcus aureus, κατά κύριο λόγο, και τα ανθεκτικά στα γλυκοπεπτίδια στελέχη Enterococcus.
Οι λοιμώξεις από πολυανθεκτικούς μικροοργανισμούς (MDROs) έχουν ως αποτέλεσμα την παράταση της νοσηλείας των ασθενών, με συνεπακόλουθη αύξηση του κόστους αυτής, αλλά και αυξημένη θνητότητα. Η στρατηγική αντιμετώπισης της ενδημίας των λοιμώξεων από MDROs περιλαμβάνει συστήματα ανίχνευσης, συστήματα καταγραφής λοιμώξεων που οφείλονται σε αυτούς, χρήση κατάλληλων δεικτών, στοχευμένες δράσεις (action plans) και δημιουργία κατευθυντηρίων οδηγιών (guidelines) αντιμετώπισης τους. Προς τη κατεύθυνση αυτή σημαντικό βήμα αποτελεί η εφαρμογή του σχεδίου αντιμετώπισης των λοιμώξεων από MDROs, υπό την επωνυμία «Προκρούστης». Σημαντικό ρόλο παίζει, επίσης, η αποδοχή κοινής, καθολικά αποδεκτής, ορολογίας τόσο για τη ταυτοποίηση όσο και για τη κατηγοριοποίηση και τη διαβάθμιση της βαρύτητας των λοιμώξεων από MDROs.
Η ανίχνευση των MDROs αυξάνει το φόρτο εργασίας στα μικροβιολογικά εργαστήρια, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και σημαντική πρόκληση για τους κλινικούς μικροβιολόγους. Σημαντικό ρόλο για τον έλεγχο των λοιμώξεων από MDROs παίζει η ανίχνευση των αποικισμένων, από αυτούς τους μικροοργανισμούς, ασθενών. Πρόσφατα έχουν περιγραφεί, από Ελληνικά κέντρα, απλές τεχνικές ανίχνευσης των μηχανισμών αντοχής που αναμένεται να μειώσουν το φόρτο εργασίας των Μικροβιολογικών εργαστηρίων. Γνωρίζοντας οι κλινικοί ιατροί, ποίοι ασθενείς είναι αποικισμένοι ή έχουν λοίμωξη από MDROs, μπορούν να εφαρμόσουν στοχευμένα μέτρα περιορισμού της εξάπλωσης τους, όπως απομόνωση ή συνοσηλεία (cohorting) ασθενών.
Σημαντικά επίσης μέτρα για τον περιορισμό της ενδημίας των MDROs αποτελούν, η σωστή διαχείριση της χρήσης των αντιβιοτικών στο νοσοκομείο, με τεχνικές antibiotic stewardship - δεδομένης μάλιστα της έλλειψης νέων αντιβιοτικών - και η αυστηρή εφαρμογή της υγιεινής των χεριών. Τέλος, είναι σημαντικό να διεξαχθούν προοπτικές πολυκεντρικές μελέτες που να συγκρίνουν την αποτελεσματικότητα διαφόρων θεραπευτικών σχημάτων (μονοθεραπείας ή συνδυασμών αντιμικροβιακών) και μεθόδων περιορισμού των λοιμώξεων από MDROs.
**Ο Αγγελος Πεφάνης είναι Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Συντονιστής Διευθυντής της Παθολογικής Κλινικής του ΓΝΝΘΑ "Η Σωτηρία" . Πρόεδρος της ΕΝΛ .Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ειδικεύθηκε στην Παθολογία στην Αθήνα και στη Λοιμωξιολογία ,στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard. Είναι μέλος της Επιτροπής για την αντιμετώπιση των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων από πολυανθεκτικούς οργανισμούς του ΚΕΕΛΠΝΟ, ενώ από το 2005 είναι διευθυντής σύνταξης της έκδοσης "Ιατρική". Έχει συγγράψει πλήθος επιστημονικών άρθρων.
ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ – ΛΟΙΜΩΞΙΟΛΟΓΟΣ
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ
ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ»
Τα ποσοστά αντοχής στα αντιμικροβιακά στην Ελλάδα είναι από τα υψηλοτέρα στην Ευρώπη. Ο επιπολασμός των ανθεκτικών στις καρβαπενέμες Gram-αρνητικών μικροοργανισμών έχει αυξηθεί σημαντικά με αποτέλεσμα αυτοί να έχουν γίνει ενδημικοί, ιδιαίτερα στις ΜΕΘ (σχήμα). Πέραν αυτών υπάρχουν ήδη αναφορές για παν-ανθεκτικά στελέχη Klebsiella pneumoniae, Acinetobacter baumannii και Pseudomonas aeruginosa. Όσον αφορά στους Gram-θετικούς μικροοργανισμούς, σημαντικό πρόβλημα αποτελούν ο ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη Staphylococcus aureus, κατά κύριο λόγο, και τα ανθεκτικά στα γλυκοπεπτίδια στελέχη Enterococcus.
Οι λοιμώξεις από πολυανθεκτικούς μικροοργανισμούς (MDROs) έχουν ως αποτέλεσμα την παράταση της νοσηλείας των ασθενών, με συνεπακόλουθη αύξηση του κόστους αυτής, αλλά και αυξημένη θνητότητα. Η στρατηγική αντιμετώπισης της ενδημίας των λοιμώξεων από MDROs περιλαμβάνει συστήματα ανίχνευσης, συστήματα καταγραφής λοιμώξεων που οφείλονται σε αυτούς, χρήση κατάλληλων δεικτών, στοχευμένες δράσεις (action plans) και δημιουργία κατευθυντηρίων οδηγιών (guidelines) αντιμετώπισης τους. Προς τη κατεύθυνση αυτή σημαντικό βήμα αποτελεί η εφαρμογή του σχεδίου αντιμετώπισης των λοιμώξεων από MDROs, υπό την επωνυμία «Προκρούστης». Σημαντικό ρόλο παίζει, επίσης, η αποδοχή κοινής, καθολικά αποδεκτής, ορολογίας τόσο για τη ταυτοποίηση όσο και για τη κατηγοριοποίηση και τη διαβάθμιση της βαρύτητας των λοιμώξεων από MDROs.
Η ανίχνευση των MDROs αυξάνει το φόρτο εργασίας στα μικροβιολογικά εργαστήρια, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και σημαντική πρόκληση για τους κλινικούς μικροβιολόγους. Σημαντικό ρόλο για τον έλεγχο των λοιμώξεων από MDROs παίζει η ανίχνευση των αποικισμένων, από αυτούς τους μικροοργανισμούς, ασθενών. Πρόσφατα έχουν περιγραφεί, από Ελληνικά κέντρα, απλές τεχνικές ανίχνευσης των μηχανισμών αντοχής που αναμένεται να μειώσουν το φόρτο εργασίας των Μικροβιολογικών εργαστηρίων. Γνωρίζοντας οι κλινικοί ιατροί, ποίοι ασθενείς είναι αποικισμένοι ή έχουν λοίμωξη από MDROs, μπορούν να εφαρμόσουν στοχευμένα μέτρα περιορισμού της εξάπλωσης τους, όπως απομόνωση ή συνοσηλεία (cohorting) ασθενών.
Σημαντικά επίσης μέτρα για τον περιορισμό της ενδημίας των MDROs αποτελούν, η σωστή διαχείριση της χρήσης των αντιβιοτικών στο νοσοκομείο, με τεχνικές antibiotic stewardship - δεδομένης μάλιστα της έλλειψης νέων αντιβιοτικών - και η αυστηρή εφαρμογή της υγιεινής των χεριών. Τέλος, είναι σημαντικό να διεξαχθούν προοπτικές πολυκεντρικές μελέτες που να συγκρίνουν την αποτελεσματικότητα διαφόρων θεραπευτικών σχημάτων (μονοθεραπείας ή συνδυασμών αντιμικροβιακών) και μεθόδων περιορισμού των λοιμώξεων από MDROs.
**Ο Αγγελος Πεφάνης είναι Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Συντονιστής Διευθυντής της Παθολογικής Κλινικής του ΓΝΝΘΑ "Η Σωτηρία" . Πρόεδρος της ΕΝΛ .Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ειδικεύθηκε στην Παθολογία στην Αθήνα και στη Λοιμωξιολογία ,στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard. Είναι μέλος της Επιτροπής για την αντιμετώπιση των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων από πολυανθεκτικούς οργανισμούς του ΚΕΕΛΠΝΟ, ενώ από το 2005 είναι διευθυντής σύνταξης της έκδοσης "Ιατρική". Έχει συγγράψει πλήθος επιστημονικών άρθρων.