Δημήτριος Παπαβέντσης
Ιατρός Βιοπαθολόγος, Επιμελητής Α' ΕΣΥ,
Μικροβιολογικό Εργαστήριο ΓΝΝΘΑ
"Ο νεαρός μηχανικός από το Αμβούργο Χανς
Κάστορπ επισκέπτεται λίγο πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο το διεθνές σανατόριο
Μπέργκχοφ της Ελβετίας για να δει τον ξάδερφό του Γιοάχιμ Τσείμσεν. Όμως ένας
παρατεταμένος πυρετός τον αναγκάζει να παραμείνει στο σανατόριο αντί για τρεις
εβδομάδες, επτά ολόκληρα χρόνια."
Μπορεί το «Μαγικό βουνό» του Τόμας Μαν
(1875-1955), ένα μνημειώδες λογοτεχνικό έργο που αποπειράται να φωτίσει τις βασικές
προκλήσεις της ύπαρξης, όπως ο θάνατος, η ζωή, ο έρωτας και το μυστήριο του
χρόνου, να είναι τελικά προϊόν μιας λανθασμένης ιατρικής διάγνωσης;
Πρόσφατη δημοσίευση στο διεθνές περιοδικό International Journal of Tuberculosis and Lung Diseases (The International Journal of
Tuberculosis and Lung Disease, Volume 18, Number 7, 1 July 2014, pp. 761-762(2)), έρχεται να φωτίσει αυτή την πτυχή της ιστορίας του
βιβλίου. Η σύζυγος του νομπελίστα συγγραφέα Κάτια, εισήχθη σε σανατόριο της
Ελβετίας τον Μάρτιο του 2012, σε ηλικία 29 ετών. Εκεί την επισκέφθηκε ο Τόμας
Μαν τον Μάιο και Ιούνιο της ίδιας χρονιάς για περίπου 4 εβδομάδες,
καταγράφοντας στη συνέχεια στο βιβλίο του με σχολαστικότητα τις μεθόδους
διάγνωσης και θεραπείας της φυματίωσης την εποχή πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο
Πόλεμο. Είχε όμως πράγματι η Κάτια
φυματίωση;
Το 1969, η Κάτια Μαν ζήτησε τη γνώμη του Κριστιάν Βίρχοφ, ενός πνευμονολόγου
που εργαζόταν στο σανατόριο του Νταβός. Όταν 10 χρόνια νωρίτερα, ο Βιρχοφ
ξεκίνησε την καριέρα του, με έκπληξη πληροφορήθηκε ότι οι φυματικοί ασθενείς αποθαρρύνονταν
ή ακόμη και δεν τους επιτρεπόταν να διαβάζουν το «Μαγικό Βουνό». Το βιβλίο δεν είχε γίνει δεκτό με ενθουσιασμό
από την ιατρική κοινότητα της Ελβετίας. Η έκπληξή του ήταν ακόμη μεγαλύτερη
όταν διαπίστωσε πως στην ακτινογραφία θώρακος της Κάτιας δεν υπήρχε καμία
ένδειξη παλαιάς φυματίωσης, κάτι εξαιρετικά ασυνήθιστο.
Ο Κριστιαν Βίρχοφ κατέληξε: Η Κάτια Μαν δεν έπασχε από
φυματίωση. Το «Μαγικό βουνό» βασίστηκε σε μια μη-επιβεβαιωμένη διάγνωση, μια
πιθανή ή ακόμη και λανθασμένη διάγνωση; Περισσότερα από 100 χρόνια από την
εισαγωγή της Κάτιας Μαν στο σανατόριο του Νταβός και 90 χρόνια από τη
δημοσίευση του βιβλίου, η φυματίωση έχει πρακτικά εκριζωθεί από την Ελβετία.
Ωστόσο, η νόσος και ιδιαίτερα η ανθεκτική στα αντιφυματικά φάρμακα σημερινή της
μορφή, εξακολουθεί να απειλεί τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον
κόσμο. Με αυτήν την έννοια δεν έχουν αλλάξει πολλά από τότε.
Καλή ανάγνωση και Καλά Χριστούγεννα!