ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗΣ 2016: ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΝΕΟΤΕΡΩΝ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΚΑΜ

Όπως κάθε χρόνο, με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Φυματίωσης 2016, έτσι και φέτος το Μικροβιολογικό Εργαστήριο & Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Μυκοβακτηριδίων του ΝΝΘΑ "Η ΣΩΤΗΡΙΑ", παρέχει στον ιστότοπο του WHONET-Greece τα νεότερα δεδομένα που αφορούν στη διάγνωση της φυματίωσης και στον έλεγχο της αντοχής στα αντιφυματικά φάρμακα στην Ελλάδα.

Τα στοιχεία αυτά είναι προσβάσιμα στην ιστοσελίδα http://www.mednet.gr/whonet/  (Mycobacterium tuberculosis)

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗΣ, 24 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017

Αθήνα, 23 Μαρτίου 2017

Η 24η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης, με σκοπό να υπενθυμίζει σε όλους μας ότι το πρόβλημα της φυματίωσης εξακολουθεί να υπάρχει και θα πρέπει να συνεχίζεται αμείωτη η προσπάθεια για την πρόληψη και τον έλεγχο της νόσου.

Η φυματίωση είναι λοιμώδης νόσος που οφείλεται στο μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης και μεταδίδεται αερογενώς από άτομα που πάσχουν από ενεργό μεταδοτική μορφή της νόσου.  Η φυματίωση συνεχίζει να αποτελεί μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκοσμίως. Εκτιμάται ότι το ένα τρίτο του πληθυσμού της γης έχει μολυνθεί από το μυκοβακτηρίδιο και ότι ο ένας στους δέκα από τους ανθρώπους που έχουν μολυνθεί πρόκειται να εμφανίσει ενεργό νόσο στη διάρκεια της ζωής του.

Σύμφωνα με τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), το 2015 εκτιμάται ότι σημειώθηκαν παγκοσμίως 10.400.000 νέες περιπτώσεις φυματίωσης, από τις οποίες οι 323.000 στην Ευρώπη. Παρά το γεγονός της ύπαρξης αποτελεσματικής θεραπείας, το 2015 η φυματίωση ήταν υπεύθυνη για το θάνατο 1.8 εκατομμυρίου ανθρώπων, 400.000 από τους οποίους ήταν ασθενείς με HIV λοίμωξη, αποτελώντας μία από τις 10 συχνότερες αιτίες θανάτου παγκοσμίως και το συχνότερο αίτιο θανάτου από λοιμώδες νόσημα, προκαλώντας περισσότερους θανάτους από την HIV λοίμωξη και την ελονοσία. Πάνω από το 95% των θανάτων από φυματίωση σημειώνονται σε χώρες χαμηλού και μέτριου εισοδήματος, γεγονός που καταδεικνύει την ανάγκη αντιμετώπισης των ανισοτήτων όσον αφορά την πρόσβαση στη διάγνωση και τη θεραπεία της νόσου. Η φυματίωση ευθύνεται για το 35% των θανάτων των ασθενών με HIV λοίμωξη, αποτελώντας κύριο αίτιο θανάτου σε αυτή την ομάδα πληθυσμού.

Η φυματίωση παρόλα αυτά είναι νόσος που θεραπεύεται. Το διάστημα 2000–2015,  σώθηκαν  49 εκατομμύρια  ζωές μέσω της διάγνωσης και της αποτελεσματικής αντιφυματικής θεραπείας. Δυστυχώς όμως, εκτιμάται ότι 4.3 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, δηλαδή το 1/3 των ασθενών με φυματίωση, οι περισσότεροι από τους οποίους ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (ασθενείς με HIV λοίμωξη, κρατούμενοι, χρήστες ουσιών, μετακινούμενοι πληθυσμοί), δε διαγιγνώσκονται και δεν θεραπεύονται, λόγω αδυναμίας πρόσβασής τους σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας. Η αναζήτηση και η θεραπεία των ανθρώπων αυτών, αποτελεί βασικό βήμα για την επίτευξη του στόχου της εξάλειψης της φυματίωσης που έθεσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και συγκεκριμένα, της μείωσης της επίπτωσης και των θανάτων από φυματίωση μέχρι το 2035, κατά 90% και 95% αντίστοιχα, συγκριτικά με το 2015.  Είναι φανερό ότι για να επιτευχθεί η εξάλειψη της νόσου, κανείς δεν πρέπει να μείνει πίσω και όλοι πρέπει να αναλάβουμε δράση προκειμένου να αντιμετωπιστούν φαινόμενα στιγματισμού, διακρίσεων και περιθωριοποίησης και να ξεπεραστούν τα εμπόδια στην πρόσβαση στη φροντίδα υγείας για τους ασθενείς με φυματίωση. 

Η εμφάνιση και διασπορά στελεχών μυκοβακτηριδίου της φυματίωσης ανθεκτικών στα αντιφυματικά φάρμακα αποτελεί μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας και θέτει σε κίνδυνο την πρόοδο που έχει επιτευχθεί παγκόσμια όσον αφορά τη θεραπεία και τον έλεγχο της φυματίωσης. Κύριοι λόγοι της ανάδυσης και εξάπλωσης του φαινομένου της αντοχής είναι η πλημμελής διαχείριση της αντιφυματικής θεραπείας (ακατάλληλα θεραπευτικά σχήματα, πλημμελής συμμόρφωση, πρόωρη διακοπή της θεραπείας) και η μετάδοση των ανθεκτικών μορφών της νόσου από άνθρωπο σε άνθρωπο. Στην περίπτωση της ανθεκτικής φυματίωσης (MDR/XDR TB), οι θεραπευτικές επιλογές είναι περιορισμένες, υψηλού κόστους και όχι πάντα διαθέσιμες, oι ασθενείς ενδέχεται να παρουσιάσουν σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας θεραπείας και διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο δυσμενούς έκβασης. Το 2015, εκτιμάται ότι 480.000 ασθενείς σε όλον τον κόσμο νόσησαν από πολυανθεκτική φυματίωση και μόνο ένας στους πέντε από αυτούς έλαβε την κατάλληλη αντιφυματική αγωγή. Προκειμένου να ελεγχθεί το φαινόμενο της αντοχής, είναι απαραίτητη η εξασφάλιση της πρόσβασης  των ασθενών στη διάγνωση της ανθεκτικής φυματίωσης και σε κατάλληλη αντιφυματική θεραπεία, η λήψη κατάλληλων μέτρων προφύλαξης έναντι της μετάδοσης της νόσου, καθώς και η ορθή χρήση των αντιφυματικών φαρμάκων.

Στην Ελλάδα, με βάση τα  επιδημιολογικά δεδομένα του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ, για το χρονικό διάστημα 2004-2015, δηλώνονται ετησίως κατά μέσο όρο 600 περιπτώσεις φυματίωσης, με τη μέση επίπτωση της νόσου να υπολογίζεται στις  4,6 περιπτώσεις ανά 100.00 πληθυσμού. Σε γενικές γραμμές, κατά το προαναφερθέν διάστημα  παρατηρήθηκε μικρή πτωτική τάση του ετήσιου αριθμού δηλούμενων περιπτώσεων. Επισημαίνεται πάντως ότι εξακολουθεί να διαπιστώνεται σημαντική υποδήλωση του νοσήματος, με αποτέλεσμα να μην αποτυπώνεται με σαφήνεια η επιδημιολογική εικόνα της φυματίωσης στη χώρα. Από τα διαθέσιμα στοιχεία, κατά την τελευταία πενταετία έχει παρατηρηθεί αύξηση του αριθμού των περιπτώσεων φυματίωσης σε ασθενείς που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (ασθενείς με HIV λοίμωξη, κρατούμενους, χρήστες ουσιών). Τα ποσοστά ασθενών με ανθεκτικές μορφές φυματίωσης (MDR/XDR-TB) έχουν παραμείνει σταθερά και είναι υψηλότερα μεταξύ ασθενών αλλοδαπής εθνικότητας. Σημαντικότατα προβλήματα όσον αφορά τη φυματίωση στη χώρα αποτελούν η έλλειψη Εθνικού Προγράμματος για τον Έλεγχο της Φυματίωσης, η υποστελέχωση και υποχρηματοδότηση των αντιφυματικών τμημάτων και ιατρείων, των εργαστηρίων στα οποία πραγματοποιούνται εργαστηριακές εξετάσεις για τη διάγνωση της φυματίωσης, η υποστελέχωση των διευθύνσεων δημόσιας υγείας, η ασυνέχεια στη διαθεσιμότητα ορισμένων αντιφυματικών φαρμάκων, η έλλειψη προγραμμάτων επιβλεπόμενης χορήγησης θεραπείας  (DOT), η οικονομική κρίση και οι δραστικές περικοπές στην υγεία και τα προγράμματα πρόληψης για τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (ασθενείς με HIV λοίμωξη, χρήστες ουσιών, φυλακισμένοι, μετανάστες και πρόσφυγες).

Το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. βρίσκεται σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και κυρίως με την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, προκειμένου να συνδράμει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων όσον αφορά τον έλεγχο και την αντιμετώπιση της φυματίωσης στη χώρα. Είναι φανερό πως χρειάζονται μεγαλύτερες επενδύσεις υλικών και ανθρώπινων πόρων για τη διάγνωση, την αντιμετώπιση και την πρόληψη της νόσου και συνεργασία όλων προκειμένου να υλοποιηθεί ο στόχος της εξάλειψης της φυματίωσης.

Ας ενωθούμε όλοι προκειμένου να θέσουμε τέλος στη φυματίωση.

Περισσότερες πληροφορίες  για την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης 2017 μπορείτε να βρείτε στις παρακάτω ιστοσελίδες:

1.       ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. www.keelpno.gr

2.       WHO EUROPE www.euro.who.int και WHO www.who.int

3.       ECDC www.ecdc.europa.eu

4.       Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία www.hts.org.gr

 Από αριστερά: Ε.Δ. Βογιατζάκης, Δ/ντής Μικροβιολογικού Εργαστηρίου και. Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Μυκοβακτηριδίων. ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ», Καλκούνη Ουρανία, γιατρός ΚΕΕΛΠΝΟ, Μιχάλης Τουμπής, πρόεδρος του ΔΣ της ΕΠΕ, Χρυσούλα Μπότση, πνευμονολόγος ΚΕΕΛΠΝΟ, μέλος ΕΠΕ, Μάτα Τσικρικά, πνευμονολόγος, Θεόφιλος Ρόζενμπεργκ, αν.καθηγητής Χειρουργικής, πρόεδρος ΚΕΕΛΠΝΟ και Σωτήρης Τσιόδρας, αν. καθηγητής Παθολογίας και Λοιμώξεων

ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗΣ

Αγαπητοί συνάδελφοι και συνεργάτες,

Ενόψη της Παγκόσμιας Ημέρας Φυματίωσης 2017 (24η Μαρτίου), είμαστε στην ιδιαίτερα ευχάριστη θέση να δημοσιοποίησουμε την Τελική Έκθεση της Καταγραφής των Εργαστηρίων που ασχολούνται με την εργαστηριακή διάγνωση της φυματίωσης στη χώρα μας (2016).

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους τους συμμετέχοντες, Καθηγητές, Συντονιστές Διευθυντές και Υπευθύνους των Μικροβιολογικών Εργαστηρίων της χώρας μας για την εξαιρετική συνεργασία. Ελπίζουμε ότι η εργασία αυτή θα αναδείξει τα πλεονεκτήματα της υπάρχουσας εργαστηριακής δομής, αλλά επίσης θα καταδείξει τυχόν κενά και περιπτώσεις που χρήζουν βελτίωσης και θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για το μελλοντικό σχεδιασμό και την οργάνωση του εργαστηριακού δικτύου διάγνωσης μυκοβακτηριδιακών λοιμώξεων, στο πλαίσιο εφαρμογής ενός Εθνικού Σχεδίου Ελέγχου της Φυματίωσης στην Ελλάδα.

Δρ. Κ. Τρυφινοπούλου, Ιατρός Βιοπαθολόγος, Κεντρικό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας (ΚΕΔΥ, ΕΣΔΥ- ΚΕΕΛΠΝΟ), Μέλος European Public Health Microbiology Training Programme, EUPHEM-Alumni

Δρ. Δ. Παπαβέντσης, Ιατρός Βιοπαθολόγος, Επιμελητής Α’ Ε.Σ.Υ, Μικροβιολογικό Εργαστήριο και Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Μυκοβακτηριδίων (EKAM), ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ»

Δρ. Π. Ιωαννίδης, Μοριακός Βιολόγος, Μικροβιολογικό Εργαστήριο και Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Μυκοβακτηριδίων (EKAM), ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ»

Δρ. Ε.Δ. Βογιατζάκης, Ιατρός Βιοπαθολόγος, Κλινικός Μικροβιολόγος, Υγιεινολόγος, Συντονιστής Διευθυντής, Μικροβιολογικό Εργαστήριο και Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Μυκοβακτηριδίων (EKAM), ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ»

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΝΤΟΧΗΣ ΜΥΚΟΒΑΚΤΗΡΙΔΙΩΝ ΕΤΟΥΣ 2016

Δρ. Σιμόνα Καράμπελα, Ιατρός Βιοπαθολόγος, Δ/ντρια ΕΣΥ, Μικροβιολογικό Εργαστήριο και Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Μυκοβακτηριδίων (EKAM), ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ»

Δρ. Ε.Δ. Βογιατζάκης, Ιατρός Βιοπαθολόγος, Κλινικός Μικροβιολόγος, Υγιεινολόγος, Συντονιστής Διευθυντής, Μικροβιολογικό Εργαστήριο και Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Μυκοβακτηριδίων (EKAM), ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ»

Τα αποτελέσματα του ΕΚΑΜ για το 2016 μετά από απογραφή νέων περιπτώσεων φυματίωσης και διεξαγωγή ελέγχου αντοχής στα αντιφυματικά φάρμακα, ήταν:

Α. Συνολικός αριθμός των δειγμάτων τόσο του αναπνευστικού όσο και έξωπνευμονικά: 15350

Τα δείγματα αφορούσαν εκτός του Νοσοκομείο Σωτηρία και άλλα Νοσοκομεία της Αττικής και της υπόλοιπης περιφέρειας.

Β. Σύνολο ευαισθησιών: 296   Έλληνες: 170 (57,4%) και Αλλοδαποί 126 (42,6%)

Streptomycin = 18 (6,1%)                 

Isoniazide = 10 (3,4%)                                                   

Rifampicin = 7 (2,4%)     

Ethambutol = 11 (3,7%)    

Pyrazynamide = 54 (18,2%)  

MDR  = 5 ( 1,7%)   

XDR  =0      

	ΓΗΓΕΝΕΙΣ 170 (57,4)	ΑΛΛΟΔΑΠΟΙ 126 (42,6%)
SM= 18 (6,1%)	11 (6,5%)	7 (5,6%)
INH= 10 (3,4%)	4 (2,4%)	6 (4,8%)
RIF= 7 (2,4%)	3 (1,8%)	4 (3,2%)
EMB= 11 (3,7%)	8 (4,7%)	3 (2,4%)
PYR= 54 (18,2%)	34 (20%)	20 (15,9%)
MDR= 5 (1,7%)	2 (1,2%)	3 (2,4%)
XDR= 0	0	0

Άτυπα μυκοβακτηρίδια    Σύνολο = 66  

M.avium = 19

M.intracellulare = 12

M. chelonae = 5

M.kansasii = 3

M.abscessus =3

M.fortuitum = 4

M.peregrinum = 1

CM10, AS12 = 4

M.mucogenicum = 1

M.smegmatis = 1

M.gordonae = 4

M.lentiflavium= 2

M.malmoensae=1

M.xenopi=1

M.bovis=1

Non-mycobacterium= 4

• Ο αριθμός νέων περιπτώσεων φυματίωσης παρουσιάζει μικρή πτώση (12%) σε σχέση με το 2015
• Το ποσοστό απομόνωσης στελεχών στο γηγενή πληθυσμό έναντι των αλλοδαπών παραμένει μεγαλύτερο (57,4% έναντι 42,6%), παρουσιάζοντας  τα ίδια ποσοστά με το 2014, όμως σημειώνει πτώση συγκριτικά με το περσινό ποσοστό (63% έναντι 37%).
• Η ανθεκτικότητα της Στρεπτομυκίνης παραμένει περίπου στα ίδια επίπεδα με το 2015
• Μειώνεται στα περίπου μισό το ποσοστό ανθεκτικότητας στην Ισονιαζίδη και στη Ριφαμπικίνη, τόσο στους Έλληνες όσο και στους Αλλοδαπούς
• Αυξάνεται η ανθεκτικότητα των Ελλήνων στην Εθαμβουτόλη, ενώ μειώνεται στους Αλλοδαπούς
• Η πολύ μεγάλη ανθεκτικότητα στην Πυραζιναμίδη επιβεβαιώνει το γενικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όλα τα εργαστήρια όσον αφορά τον έλεγχο ανθεκτικότητας σ’ αυτό το φάρμακο.
• Η μείωση της ανθεκτικότητας στην Ισονιαζίδη και στη Ριφαμπικίνη  καθρεφτίζει και το μειωμένο ποσοστό πολυανθεκτικών (MDR) περιπτώσεων το 2016.
• Όσον αφορά τα άτυπα μυκοβακτηρίδια, στην 1^η θέση απομόνωσης παραμένει  το M.avium  complex (M.avium, M. intracellulare) με ποσοστό 47% και ακολουθούν στην 2^η θέση τα RGM  με 18,2%. Οι περιπτώσεις απομόνωσης  του Μ. fortuitum ήταν μειωμένες, τα RGM  όμως διατηρούν  την 2^η θέση.
• Από τα σπάνια μυκοβακτηρίδια σημειώνουμε απομόνωση του M.smegmatis, M.peregrinum, M.lentiflavium και M.malmoensae.    

ΣΥΛΛΟΓΗ - ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ: 
Δρ Σ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΑ, Δρ Δ. ΠΑΠΑΒΕΝΤΣΗΣ, Δρ Π. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δρ Ε. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ, Μ. ΜΠΕΛΛΟΥ, Μ. ΠΑΝΑΓΗ , Α. ΣΚΟΥΡΟΓΛΟΥ, Π. ΣΩΤΑΚΗΣ , Π. ΡΟΔΟΠΟΥΛΟΥ, Α. ΓΚΟΛΦΗ, Α. ΒΕΡΒΕΡΟΓΛΟΥ

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ: 

Α. ΡΟΠΟΚΗ

 

 

ΑΝΕΥΡΕΣΗ ΠΡΩΤΕΙΝΗΣ ΠΟΥ ΒΟΗΘΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ MYCOBACTERIUM TUBERCULOSIS

JAN 19, 2017/SARAH ANWAR

Ερευνητές από το Ιατρικό Κέντρο του UT Southwestern βρήκαν προσφάτως ότι μια πρωτεΐνη ζωτικής σημασίας για την εξάλειψη ιών μέσα στο σώμα, παίζει επίσης ρόλο στην εξάλειψη του Mycobacterium tuberculosis.

Προηγουμένως, άλλοι ερευνητές, είχαν ταυτοποιήσει μια πρωτεΐνη, που ονόμασαν Smurf1, η οποία έχει την επιτακτική ανάγκη να εξαλείφει ιούς  και να "καθαρίζει" κατεστραμμένα μιτοχόνδρια μέσα σε κύτταρα μέσω μιας φυσιολογικής διαδικασίας που καλείται ΑΥΤΟΦΑΓΙΑ. Η αυτοφαγία είναι υπεύθυνη για μια σειρά από διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένης της εξάλειψης παθογόνων όπως ιών, παρασίτων και βακτηρίων τα οποία εισέρχονται στα κύτταρα. Οι ερευνητές, στην μελέτη τους αυτή, ήθελαν να αναλύσουν τις επίδρασεις της Smurf1 και την λειτουργία της στην διαδικασία της εξάλειψης βακτηρίων ειδικά του M. tuberculosis.

Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη κατά τη διάρκεια της αντιβακτηριακής αυτοφαγίας τα βακτήρια προσδένονται στην πρωτεινη ubiquitin, οδηγώντας τα στην καταστροφή από ένα οργανίδιο που καλείται λυσόσωμα. Ο ρόλος της Smurf1 (μιας από τις εκατοντάδες Ε3 ubiquitin λιγάσες στα θηλαστικά) ήταν σε αυτή τη φάση της μελέτης ακόμη άγνωστος.

Γι΄ αυτό οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα πειραματικό μοντέλο με ποντικούς για να μάθουν περισσότερα σχετικά με τον ρόλο της Smurf1. Μετά από μελέτη των μακροφάγων των ποντικών με έλλειψη της Smurf1 οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι αυτά τα ποντίκια δεν ήταν ικανά να συνδέσουν την πρωτεΐνη ubiquitin σε ενδοκυττάρια βακτήρια οδηγώντας σε αποτυχία της αυτοφαγίας και έτσι έχαναν τον έλεγχο της ανάπτυξης των βακτηρίων μέσα στα κύτταρα. Επιπρόσθετα τα ποντίκια με έλλειψη της πρωτεΐνης Smurf1 και τα οποία μολύνονταν με το M. tuberculosis είχαν υψηλότερα βακτηριακά φορτία, αυξημένη συχνότητα φλεγμονής των πνευμόνων και επιταχυνόμενη θνητότητα συγκρινόμενα με αυτά που η ενεργότητα της Smurf1 ήταν φυσιολογική.

Οι ερευνητές ήταν επίσης ικανοί να προσδιορίσουν ότι υπάρχει το γονίδιο Smurf1 το οποίο περιορίζει την ανάπτυξη του M. tuberculosis στα ανθρώπινα μακροφάγα και ότι η πρωτείνη Smurf1 βρέθηκε να σχετίζεται με βακτήρια στους πνεύμονες ασθενών με λοίμωξη ΤΒ. Οι ερευνητές δηλώνουν πως ακόμη και εάν ο άνθρωπος αμύνεται ενάντια στο M.tuberculosis και μπορεί να περιορίσει την ανάπτυξή του, γενικά αυτή η άμυνα είναι ανεπαρκής για να σκοτώσει τα βακτήρια. Βρίσκοντας τρόπους να αξιοποιήσουμε ή να ενισχύσουμε τα μονοπάτι της αυτοφαγίας και το Smurf1 μπορεί αυτό να οδηγήσει σε νέες στρατηγικές όσον αφορά το θάνατο ενδοκυττάριων βακτηρίων όπως αυτά που προκαλούν την ΤΒ. Επίσης αυτή η πρόσφατη έρευνα μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ανοσολογικά σχετιζόμενων θεραπειών της ΤΒ με την ενίσχυση αυτού του ανοσολογικού μονοπατιού.

Η εύρεση νέων δρόμων να μαχόμαστε την ΤΒ είναι ιδιαιτέρως σημαντικό καθώς αυξανόμενα ποσοστά αντίστασης στα αντιβιοτικά έχουν οδηγήσει σε παγκόσμια επιδημία φυματίωσης φτάνοντας σε συγκλονιστικό ποσοστό κρουσμάτων. Σύμφωνα με το CDC σχεδόν το ένα τρίτο του ανθρώπινου πληθυσμού είναι επί του παρόντος μολυσμένο με ΤΒ. Επιπρόσθετα τα ποσοστά θανάτου είναι ιδιαιτέρως υψηλά. Το 2015 χονδρικά 1.8 εκατομμύρια θάνατοι παγκοσμίως έχουν αποδοθεί στην ΤΒ, με τη νόσο αυτή να είναι η κύρια αιτία θανάτου σε άτομα μολυσμένα από HIV. Το CDC επίσης αναφέρει πως το οικονομικό φορτίο από την ανθεκτική στα αντιβιοτικά ΤΒ είναι υπερβολικά μεγάλο με ένα κόστος θεραπείας σε μεμονωμένο άτομο να κυμαίνεται μεταξύ 18,000 και 494,000 δολάρια.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΡΘΡΟΥ

ΜΑΡΙΑ ΓΙΑΝΝΑΚΑΚΗ

ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΗ ΕΡΕΥΝΑ ΑΤΟΜΩΝ ΣΕ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ ΣΕ ΔΥΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΣΤΗ FLORIDA ΤΟ 2014

Erika F. Cathey, MPH¹; James Matthias, MPH¹; Katherine A. Beedie¹; Karen A. Chapman, MD¹ 

Στις 2 Ιουνίου 2014 κοινοποιήθηκε στον διευθυντή του τμήματος υγείας της Florida από τον ειδικό ελέγχου λοιμώξεων του Νοσοκομείου Α ότι τέσσερις νοσηλεύτριες που δούλευαν στο ίδιο τμήμα είχαν από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο του 2014 μεταβολές στα αποτελέσματα της TST. Και οι τέσσερις είχαν αρνητική TST το 2013 όμως κατά τη διάρκεια της ανωτέρω περιόδου είχαν μέγεθος σκληρίας που κυμαινόταν από 8mm έως 16mm. Τα αποτελέσματα της IGRA που ακολούθησε ήταν επίσης θετικά για το ίδιο χρονικό διάστημα. 

Το Νοσοκομείο Α θεωρούνταν χαμηλού κινδύνου για φυματίωση σύμφωνα με την ετήσια αξιολόγηση κινδύνου και δεν είχαν παρατηρηθεί κάποιες μεταβολές στα αποτελέσματα της TST στο προσωπικό του για περισσότερο από μια δεκαετία. Το πρόγραμμα ελέγχου του νοσοκομείου Α περιλάμβανε διεξαγωγή TST για όλους τους προσφάτως προσλαμβανόμενους υπαλλήλους όπως και τυχαία διεξαγωγή TST στο προσωπικό του νοσοκομείου από διάφορα τμήματα κατά τη διάρκεια του έτους.

Με βάση την ανασκόπηση των αποτελεσμάτων της ετήσιας διεξαγωγής TST στο προσωπικό που περιλάμβανε μηδενικές μεταβολές της σκληρίας μεταξύ 70 τυχαίων TST που έγιναν το πρώτο τέταρτο του 2014, βγήκε το συμπέρασμα ότι η μετάδοση της φυματίωσης στο τμήμα που δούλευαν οι τέσσερις νοσηλεύτριες παρουσιάστηκε πιθανότατα πρόσφατα. Ανευρέθηκε μάλιστα ότι μια από τις τέσσερις είχε βρεθεί αρνητική κατά την πρόσληψή της τον Αύγουστο του 2013 και είχε μετατραπεί σε θετική τον Μάιο του 2014. Αυτό το χρονικό διάστημα των 9 μηνών αντιπροσώπευε την μικρότερη περίοδο μέσα στην οποία μπορεί να διερευνηθεί μια δυνητική έκθεση σε μη διαγνωσμένη φυματίωση. Χρησιμοποιήθηκαν τα προγράμματα του νοσηλευτικού προσωπικού για να επανεξεταστούν τα ιστορικά των ασθενών που φροντίστηκαν από τις τέσσερις νοσηλεύτριες. Έτσι ταυτοποιήθηκε ένας HIV αρνητικός ασθενής, γεννημένος στις ΗΠΑ, λίγο πάνω από τα 60 με ΧΑΠ και ιστορικό αλκοολισμού και πιθανώς χρήστης ουσιών.

Ο ασθενής διακομίστηκε στο Νοσοκομείο Α στις 16 Νοεμβρίου 2013 αφού βρέθηκε αναίσθητος στο σπίτι του και διαγνώστηκε αρχικά με πνευμονία από εισρόφηση. Παρ' όλο που η ακτινογραφία έδειχνε κοιλότητες στους πνεύμονες δεν τέθηκε η υποψία για φυματίωση. Δεν έγινε συλλογή δειγμάτων πτυέλων και ο ασθενής αντιμετωπίστηκε με levofloxacin και άλλα ευρέως φάσματος αντιβιοτικά. Ο ασθενής νοσηλεύτηκε σε τρία διαφορετικά τμήματα του Νοσοκομείου Α μέχρι να πάρει εξιτήριο στις 27 Ιανουάριου 2014. Περίπου μια εβδομάδα αργότερα έγινε δεκτός στο Νοσοκομείο Β όπου νοσηλεύτηκε σε τέσσερα διαφορετικά τμήματα. Κατά τη διάρκεια νοσηλείας του στο νοσοκομείο Β συλλέχτηκαν δείγματα πτυέλων. Ωστόσο και τα τρία οξεάντοχα επιχρίσματα ήταν αρνητικά και οι εν αναμονή καλλιέργειες πετάχτηκαν όταν ο ασθενής πέθανε την 1 Απριλίου 2014. Ο θάνατός του αποδόθηκε σε αναπνευστική ανεπάρκεια, επακόλουθη της καρδιακής ανακοπής. Δεν διεξήχθει ιατροδικαστική εξέταση.

Έρευνες επαφής ξεκίνησαν στις 10 Ιουνίου 2014 στο Νοσοκομείο Α και στις 18 Ιουνίου 2014 στο Νοσοκομείο Β. Επανεξετάστηκε το πρόγραμμα του νοσηλευτικού προσωπικού για ανεύρεση των επαφών με τον εν λόγο ασθενή. Επίσης επανεξετάστηκαν τα ιστορικά του ασθενούς και από τα δυο Νοσοκομεία. Οι παράγοντες που λήφθηκαν υπόψη κατά ιεραρχία περιλάμβαναν την συχνότητα και την διάρκεια της επαφής του προσωπικού των νοσοκομείων με τον ασθενή, την ηλικία και την κατάσταση του ανοσοποιητικού των ερχόμενων σε επαφή με τον ασθενή, περιβαλλοντικοί παράγοντες, συμμετοχή προσωπικού σε τραχειακή διασωλήνωση και αναρρόφηση με σωλήνα γαστροσκόπησης καθώς αυτές οι διαδικασίες μπορούν να δημιουργήσουν αερολύματα με μικρόβια. Επειδή η μετάδοση της φυματίωσης πιστεύεται ότι συνέβη στο νοσοκομείο Α οι ομάδες υψηλού κινδύνου για μόλυνση περιλαμβάνουν όλους αυτούς που παρείχαν άμεση βοήθεια στον ασθενή για τουλάχιστον 8 ώρες, οι συννοσηλευόμενοι και το προσωπικό ή οποιονδήποτε από το τμήμα που μοιράστηκε αέρα με τον ασθενή ακόμη και χωρίς άμεση επαφή μαζί του. Στο Νοσοκομείο Β οι έρευνες εστιάστηκαν μόνο σε αυτούς που του παρείχαν άμεση βοήθεια και σε αυτούς που νοσηλευτήκαν στον ίδιο θάλαμο.

Και στα δυο νοσοκομεία συστήθηκε TST σε όλες τις ομάδες υψηλού κινδύνου για επαφή, με απουσία θετικού αποτελέσματος TST ή IGRA και που δεν έχουν εμβολιασθεί με BCG (που μπορεί να δώσει λανθασμένα θετικά αποτελέσματα για την TST). Η IGRA συστήθηκε σε αυτούς που είχαν εξεταστεί με IGRA όταν προσλήφθηκαν ή που είχαν εμβολιαστεί στο παρελθόν με BCG. Η IGRA έγινε ως δευτερεύουσα εξέταση γι αυτούς που ανέπτυξαν σκληρία στην TST <10mm. Σε αυτούς με προηγηθείσα θετική TST ή IGRA  πραγματοποιήθηκε κλινική εκτίμηση. Έγιναν ακτινογραφίες θώρακα σε άτομα με σκληρία TST >10mm, θετικό αποτέλεσμα IGRA ή συμπτώματα ύποπτα για φυματίωση, ή με ιστορικό προηγηθείσας θετικής TST ή IGRA.

Εξετάστηκαν 244 άτομα που ήρθαν σε επαφή με τον ασθενή. Από το Νοσοκομείο Α ήταν 177 και από το Νοσοκομείο Β ήταν 67. Κατά τη διάρκεια της έρευνας στο Νοσοκομείο Α στο ίδιο τμήμα με τις τέσσερις νοσηλεύτριες - με την μετατροπή της TST - βρέθηκαν και άλλες δυο με θετικά αποτελέσματα TST. Οπότε έξι περιπτώσεις από τις 244 που εξετάστηκαν και από τα δυο Νοσοκομεία είχαν μετατροπή στα αποτελέσματα των εξετάσεων. Η επανεξέταση του αρχείου του νοσηλευτικού προσωπικού κατέδειξε ότι οι έξι νοσηλεύτριες ήρθαν κατά μέσο όρο 82 ώρες σε επαφή με τον ύποπτο ασθενή στο Νοσοκομείο Α από τον Νοέμβριο 2013 έως τον Ιανουάριο 2014. ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΟΤΙ ΗΤΑΝ ΠΙΟ ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΕΒΟΦΛΟΞΑΣΙΝΗΣ.

Δεδομένου του χαμηλού αριθμού μεταβολών στα αποτελέσματα των εξετάσεων στο Νοσοκομείο Α και λόγο του ότι αυτές συνέβησαν μόνο μεταξύ νοσηλευτριών που ήρθαν για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα σε επαφή με τον ύποπτο για φυματίωση ασθενή, οι έρευνες δεν προχώρησαν περαιτέρω σε άλλα άτομα του Νοσοκομείου Α πέραν των 177. Στο Νοσοκομείο Β δεν παρατηρήθηκαν μετατροπές στα αποτελέσματα των εξετάσεων. Οι τρεις από τους τέσσερις συννοσηλευόμενους και από τα δυο Νοσοκομεία εξετάστηκαν και είχαν αρνητικά αποτελέσματα.

Επίσης εξετάστηκαν και επτά άτομα εκτός νοσοκομείου που ήρθαν σε επαφή με τον ασθενή. Οι τρεις από τους επτά είχαν θετικά αποτελέσματα εξετάσεων. Ο ένας πήρε αγωγή για λανθάνουσα φυματίωση, ο άλλος νοσηλεύτηκε ως ασθενής από φυματίωση μέχρι να αρνητικοποιηθούν οι καλλιέργειες και ο τρίτος είχε συμπτώματα σχετικά με λοίμωξη ΤΒ που αποκαλύφθηκαν στη συνέχεια.

Εάν είχε τεθεί νωρίτερα η υποψία για ΤΒ μπορεί να είχε μειωθεί η μετάδοση της ΤΒ στο Νοσοκομείο Α. Αυτή η έρευνα καταδεικνύει τη σημασία της κατάταξης της ΤΒ στις πιθανές διαφοροδιαγνώσεις ακόμη και σε χώρες όπου η ΤΒ είναι ασυνήθης,  που οι ασθενείς προσέρχονται στο νοσοκομείο για διαφορετικούς λόγους και ιδιαίτερα εάν αυτοί έχουν ευρήματα συμβατά με ΤΒ όπως κοιλότητες στους πνεύμονες. 

References

1.                  Jensen PA, Lambert LA, Iademarco MF, Ridzon R. Guidelines for preventing the transmission of Mycobacterium tuberculosis in health care settings, 2005. MMWR Recomm Rep 2005;54(No. RR-17). PubMedhttps://www.cdc.gov/Other/disclaimer.html

2.                  Mazurek GH, Jereb J, Vernon A, LoBue P, Goldberg S, Castro K; IGRA Expert Committee. Updated guidelines for using Interferon Gamma Release Assays to detect Mycobacterium tuberculosis infection—United States, 2010. MMWR Recomm Rep 2010;59(No. RR-5). PubMedhttps://www.cdc.gov/Other/disclaimer.html

3.                  Mazurek GH, Jereb J, Lobue P, et al. Guidelines for using the QuantiFERON-TB Gold test for detecting Mycobacterium tuberculosis infection, United States. MMWR Recomm Rep 2005;54(No. RR-15). PubMedhttps://www.cdc.gov/Other/disclaimer.html

4.                  CDC. Extent and effects of recurrent shortages of purified-protein derivative tuberculin skin test antigen solutions—United States, 2013. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2013;62:1014–5.PubMedhttps://www.cdc.gov/Other/disclaimer.html

5.                  The National Tuberculosis Controllers Association; CDC. Guidelines for the investigation of contacts of persons with infectious tuberculosis. Recommendations from the National Tuberculosis Controllers Association and CDC. MMWR Recomm Rep 2005;54(No. RR-15). PubMedhttps://www.cdc.gov/Other/disclaimer.html

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΡΘΡΟΥ

ΜΑΡΙΑ ΓΙΑΝΝΑΚΑΚΗ